هوش مصنوعی پدیده جدیدی نیست و سالهاست که در دنیای ما حضور دارد. اما اخیراً توجه به آن بسیار افزایش پیدا کرده و به بزرگترین ترند دنیای فناوری تبدیل شده است. خیلی‌ها هوش مصنوعی را یک تهدید برای انسان‌ها به شمار می‌آورند و لیست بلند بالایی از تهدیدات هوش مصنوعی بر جامعه انسانی مطرح می کنند. در مقابل، بسیاری آن را یک ابزار بسیار مفید برای کمک به ساده‌تر و سریع‌تر انجام دادن کارها می‌دانند.
به‌هرحال امروزه به بزرگترین و محبوب‌ترین موضوع بحث در اخبار، شبکه‌های اجتماعی و تالارهای گفتگو تبدیل شده است و در همه جا می‌توانیم اخبار و مقالاتی در مورد آن مشاهده کنیم. ما در این مقاله ابتدا هوش مصنوعی و نحوه‌ی کارکرد آن را بررسی می‌کنیم. سپس به 5 تا از تهدیدات هوش مصنوعی بر جامعه انسانی می‌پردازیم.
هوش مصنوعی چیست ؟
با دیدن کلمه‌ی هوش مصنوعی اغلب ما یک ربات انسان‌نما به ذهنمان می‌آید. این ذهنیت کاملاً توسط فیلم‌های هالیوودی شکل گرفته و غالبا بر تهدیدات هوش مصنوعی بر جامعه‌ی انسانی تمرکز دارد. معمولا در باور عمومی، تلاش برای ایجاد انسان‌های مکانیکی است؛ اما این تعریف اصلاً درست نیست. هوش ماشینی شاخه ای از علم کامپیوتر است که تلاش می‌کند ابزارهایی بسازد که قابلیت یادگیری داشته باشند و بتوانند مهارت‌های مختلف را یاد گرفته و کارهایی که پیش از این تنها انسان‌ها قادر به انجام آنها بودند را سریع‌تر و آسان‌تر به انجام برسانند. بنابراین صرفاً تلاش برای ساخت ربات انسان نما نیست و مثل برنامه نویسی، هدف آن ساده‌تر کردن انجام کارها و سپردن کارهای انسانی به کامپیوتر است. البته برای ایجاد ربات‌های انسان نما نیز کاربرد دارد؛ اما هدف اصلی آن نیست. ایجاد ربات‌های انسان نما تنها یکی از کاربردهای آن را شامل می‌شود.
برای اینکه هوش مصنوعی را بهتر بشناسیم لازم است که نحوه‌ی ساخت و کارکرد آن را بدانیم. به‌طور کلی توسط یک الگوریتم توسعه‌یافته توسط برنامه نویسان ایجاد می‌شود. با ارائه‌ی حجم عظیمی از داده‌های مختلف به این الگوریتم، هوش مصنوعی شکل می‌گیرد و قادر به پیدا کردن الگوها در داده‌های ارائه شده می‌گردد. هر چقدر این الگوریتم بهتر طراحی شده باشد و تعداد داده‌ها بیشتر باشد، هوش مصنوعی نیز کامل‌تر و دقیق‌تر خواهد بود. یکی از ویژگی‌های اصلی هوش ماشینی این است که قادر به تصحیح خود است. هر قدر که تعداد داده‌های آن بالاتر می‌رود، دقت آن نیز افزایش پیدا می‌کند و بهتر می‌تواند موارد خواسته شده را تشخیص دهد.
در تکمیل مطالب این مقاله شما را دعوت به خواندن مقاله‌ی ” معرفی کتاب سینگولاریتی نزدیک است ” می‌کنیم.
5 تا از تهدیدات هوش مصنوعی بر جامعه انسانی
البته که هوش مصنوعی و استفاده از آن مزیت‌های زیادی برای جوامع انسانی، مدیریت بحران‌ها ، آسان‌کردن پردازش‌ها و فعالیت‌ها دارد که هم نیاز به دقت فوق‌العاده بالا خواهد داشت و هم محاسبات فوری در مدت‌زمان کم با نهایت دقت را می‌طلبد. اما تهدیدات هوش مصنوعی بر زندگی انسان ها نیز وجود خواهد داشت. در ادامه چند مورد از مؤثرترین و ملموس‌ترین آنها را مرور خواهیم کرد.
-
از دست دادن مشاغل
یکی از اصلی‌ترین تهدیدات هوش مصنوعی بر انسان‌ها و سبک زندگی آنها در دست‌گرفتن بیشتر مشاغل چه در زمینه‌های تخصصی و چه غیر آن است. ربات‌های هوش مصنوعی به‌زودی از انسان‌ها در رده‌های شغلی معمول باهوش‌تر و منعطف‌تر می‌شوند؛ آنها خستگی ندارند و حقوقی هم دریافت نمی‌کنند.
-
افشای اطلاعات شخصی افراد
مسئله‌ی مهم دیگر که در گستره و زمره تهدیدات هوش مصنوعی بر انسان‌ها قرار خواهد گرفت، نفوذ به داده‌های شخصی افراد در شبکه‌های اجتماعی، دیوایس‌ها و دستگاه‌های هوشمند و همین‌طور سوء استفاده از آنها خواهد بود. چنین تکنولوژی‌هایی اساساً سیاست‌های استبدادی را مانند کشورهای کمونیستی تقویت می‌کند. آنها سعی می‌کنند که با نظارت روی تمامی اطلاعاتی که کاربران در اینترنت دارند تا حد زیادی جلوی آزادی بیان را گرفته یا با سفارشی‌سازی اطلاعات، صرفاً بازخوردهای یکسان را به‌خورد جامعه انسانی دهند.
-
نظارت اجتماعی با فناوری هوش مصنوعی
نظارت اجتماعی بر انسان‌ها نیز یکی دیگر از خطراتی است که از سوی سیاستمداران ممکن است به طور ویژه‌ای برای کنترل‌کردن انسان‌ها در نظر گرفته شود. به‌طور مثال، فعالیت‌ها، روابط و دیدگاه‌های سیاسی افراد کنترل و آنالیز شده و تمامی رفتارهای آنها در جامعه مورد بررسی قرار می‌گیرد. به‌همین منوال دولت‌ها می‌توانند خیلی زود از این تکنولوژی‌ها، برای ردیابی انسان‌هایی که باسیاست‌های آنها مخالف هستند استفاده کنند.
مثال دیگر برای بررسی تهدیدات هوش مصنوعی، امکان استفاده از آن در ادارات پلیس است. به‌هرحال هوش ماشینی ممکن است دچار اشتباه شود. این خطر وجود دارد که در تشخیص جرم، ایراداتی بر سیستم وارد گردیده و افراد بی‌گناهی، باتوجه به انجام جرم‌هایی هرچند معمول به‌راحتی توسط هوش مصنوعی به‌عنوان مجرم شناخته شوند.
-
سلاح های اتوماتیک مبتنی بر هوش مصنوعی
هوشمندسازی سلاح به‌منظور حفاظت فیزیکی و حفظ تمامیت ارضی بالطبع ایده‌ی جذاب و جالبی خواهد بود که خطر جانی برای نیروی انسانی را کاهش می‌دهد. از طرفی موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود. اما زمانی که هوش ماشینی بتواند مدیریت برنامه‌ریزی‌هایی که برای آن، از پیش تعیین شده است را در دست بگیرد اوضاع کاملاً متفاوت خواهد بود. در این صورت ما با تبعات خطرساز و فاجعه‌بار و حتی نسل‌کشی‌های انسانی مواجه خواهیم بود. حوادث انسانی زیادی در پس چنین تکنولوژی‌هایی به‌بار خواهد نشست که زندگی هرکدام از ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
-
دیپ‌فیک و جعل اسناد
سالهاست که بیش از هرزمانی در مورد تهدیدات هوش مصنوعی بر جوامع افراد مشهور و سلبریتی‌ها اخباری را می‌شنویم. تصور کنید که کسی بتواند چهره شما را با یک اسکن کامل و از تمامی زوایا، روی سر کاراکتری در یک فیلم قرار داده یا به‌صورت زنده به‌جای شما با شخص دیگری تماس تصویری برقرار نموده و با تکنولوژی‌های متداول، حتی الامکان تقلید صدای شما را نیز داشته باشد.
بالطبع این عنوان و خواندن این توضیحات در نوع خودش می‌تواند بسیار وهم برانگیز باشد. تکنولوژی هوش ماشینی امروزه نیز در نرم‌افزارهای متداولی مانند فتوشاپ، افتر افکت و… برای جلوه‌های ویژه، هماهنگ‌سازی اجزای صورت شبیه‌سازی‌شده و البته تلفیق تصاویر یا فتومونتاژ مورداستفاده قرار می‌گیرد. اینها در جایگاه خودشان می‌توانند مزیت‌های تکنولوژی هوش مصنوعی باشند. اما قطعاً امکان سوء استفاده از چنین ابزارهایی نیز وجود دارد. تهدیدات هوش مصنوعی بر جامعه انسانی گسترده‌تر است؛ اما این موارد توسط جوامع مدنی و سازمان‌های صلح جهانی، بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرند.
تاثیر هوش مصنوعی بر زندگی انسان‌ها
تا همین چند سال اخیر هوش مصنوعی ابزاری بسیار ناکارآمد و غیردقیق بود که عملاً قابلیت استفاده برای انجام کارها را نداشت. اما با تلاشی که گوگل و دیگر کمپانی‌های بزرگ فناوری انجام دادند، رشد بسیاری داشت و به سرعت در فرایند انجام کارها قرار گرفت. همان‌طور که در ابتدای این مقاله نیز گفته شد، دیدگاه‌های مختلفی درباره هوش مصنوعی وجود دارد. به صورت کلی می‌توان این دیدگاه‌ها را در دو دسته‌بندی دیدگاه‌های مثبت و منفی تقسیم بندی کرد.
دیدگاه مثبت
اغلب متخصصان علوم کامپیوتر و برنامه نویسی، دیدگاه مثبتی به هوش مصنوعی دارند و اعتقاد دارند که باعث آسان‌تر شدن انجام کارها و بهبود زندگی انسان می‌شود. آنها باور دارند که هوش ماشینی قادر است به تشخیص سریع‌تر بیماری‌ها و پیدا کردن درمان آنها کمک کند. هم‌چنین حل بسیاری از مشکلات جهانی مثل گرمایش زمین و معضلات اقتصادی را از کاربردهای آینده هوش مصنوعی می‌دانند.
در حال حاضر هوش مصنوعی در بازارهای مالی کاربرد زیادی دارد. علاوه بر این سیستم‌های بانک‌داری نیز به صورت گسترده از هوش مصنوعی برای رسیدگی به حساب‌های خود استفاده می‌کنند. تا به حال هوش ماشینی تنها در جهت بهبود انجام کارها عمل کرده است و از این جهت می‌توان گفت که دارندگان دیدگاه مثبت نسبت به هوش مصنوعی، حداقل تا به این‌جا دیدگاه درستی داشته‌اند.
دیدگاه منفی
اغلب مردم نسبت به هوش مصنوعی دیدگاهی منفی دارند. این دیدگاه غالباً توسط فیلم‌های هالیوودی شکل گرفته است. اما این به معنای کاملاً نادرست بودن آن نیست و تهدیدات هوش مصنوعی بر جامعه‌ی انسانی واقعیت دارد. هوش مصنوعی به‌خوبی قادر است بسیاری از کارهایی که انسان‌ها انجام می‌دهند را بهتر و سریع‌تر انجام دهد، بنابراین قطعاً تهدیدی برای امنیت شغلی انسان‌ها به شمار می‌رود. برای مثال chatgpt که این روزها حسابی بازار داغی دارد ممکن است در آینده روی مشاغل مختلف انسانی تاثیر بگذارد چنانکه حتی افرادی نگران تاثیر آن بر گوگل هستند و بررسی تاثیر chatgpt بر گوگل یکی از موضوعات داغ این روزها است
علاوه‌بر این، افرادی مثل “ایلان ماسک” باور دارند که هوش مصنوعی در آینده قادر به پیشی گرفتن از هوش انسان‌ها خواهد بود و در آن زمان مشخص نیست که هوش ماشینی دیدگاه دوستانه‌ای نسبت به انسان‌ها داشته باشد. با توجه به استفاده‌ی گسترده از هوش مصنوعی در صنایع، خودروها، شبکه‌های کامپیوتری، ابزارهای نظارتی و … در صورتی که هوش مصنوعی حالت خصمانه‌ای داشته باشد، نابودی تمدن انسان‌ها کاملاً محتمل است.
آیا هوش مصنوعی یک تهدید است؟
در یک جواب ساده، بله! تهدیدات هوش مصنوعی بر جامعه انسانی صحیح است. مثل اغلب فناوری‌های جدید در صورت استفاده نادرست و عدم وضع قوانین محدود کننده، تهدیدی برای زندگی انسان‌ها و نظم جهان است. در صورت استفاده نظامی از هوش مصنوعی یا دادن اختیارات نامحدود به آن می‌تواند به سادگی منجر به نابودی انسان‌ها شود. در حال حاضر هوش مصنوعی تنها یک ابزار است که کاربردهای محدودی دارد. اما با پیشرفت گسترده‌ای که امروزه شاهد آن هستیم، می‌تواند به سرعت به مرحله خودآگاهی رسیده و توانایی تفکر مستقل داشته باشد. با توجه به منابع بسیار زیادی که هوش ماشینی در اختیار دارد، رسیدن آن به مرحله خودآگاهی زمان، کابرد و انواع هوشمند سازی زیادی لازم ندارد. ممکن است زمانی به این مرحله برسد که آمادگی لازم را برای آن نداشته باشیم.
