متدولوژی اسکرام، به عنوان یک چارچوب چابک، در فرآیند توسعه نرم‌افزار به انعطاف و کارآیی بالایی معروف است. این متدولوژی با تمرکز بر توسعه به شکل مداوم، تعامل مستمر با مشتریان، و مدیریت انعطاف‌پذیر پروژه، برای تیم‌های توسعه و مدیران پروژه ابزاری قدرتمند فراهم میکند. در مفاهیم اسکرام، ما با ویژگی‌های اساسی این متدولوژی آشنا شدیم، از جمله اسپرینت‌ها، جلسات روزانه، و فرآیند بازبینی و تطابق. حالا همراه ما باشید تا به عمق تر در ساختار و اجرای متدولوژی اسکرام پرداخته و به سوالات و چالش‌های ممکن در اجرای اسکرام پاسخ دهیم.
متدولوژی اسکرام چیست؟
اسکرام یکی از رویکردهای چابک (Agile) به مدیریت پروژه است. چابک یک رویکرد فلسفی و متدولوژیک است که بر تعامل، انعطاف‌پذیری، و ارائه ارزش به مشتری تأکید دارد. اسکرام به عنوان یک زیرمجموعه های سیستم مدیریت چابک ، اصول و تکنیک‌های خاص خود را برای مدیریت پروژه در قالب توسعه چابک ارائه می‌دهد. این متدولوژی به منظور بهبود توانایی تیم‌ها در مواجهه با تغییرات مکرر و افزایش کارایی در تولید نرم‌افزارها به کار گرفته می‌شود. اسکرام با تأکید بر تکرار، بازخورد مداوم، و همکاری فعّال اعضای تیم، به توسعه سریع و مؤثر پروژه‌ها کمک میکند.
کاربرد متدولوژی اسکرام چیست؟
متدولوژی اسکرام (Scrum) به عنوان یک چارچوب چابک، در مواجهه با پروژه‌ها و توسعه نرم‌افزارها از اهمیت بسزایی برخوردار است. کاربردهای اصلی اسکرام عبارتند از:
1. توسعه نرم‌افزار چابک:
اسکرام برای توسعه نرم‌افزارهایی که نیازمندی‌هایشان به صورت متغیر تغییر می‌کنند، بسیار مناسب است. این متدولوژی امکان تغییرات در هر اسپرینت (دوره کوتاه مدت) را به تیم می‌دهد و این انعطاف‌پذیری به توسعه سریع و هماهنگ با نیازمندی‌های جدید مشتریان منجر می‌شود.
2. مدیریت پروژه:
اسکرام به عنوان یک چارچوب مدیریت پروژه با توجه به انواع بیزینس مدل ، تیم‌ها را به گونه‌ای هدایت میکند که اهداف پروژه با تاکید بر ارتقاء مستمر و ارائه ارزش به مشتری در طول زمان محقق شود.
3. توسعه محصول:
اسکرام از اصولی مانند تعامل مستمر با مشتری و تسلط بر تغییرات برای توسعه محصولات جدید و به‌روزرسانی‌های مکرر استفاده میکند.
4. تیم‌های چندرشته‌ای:
این متدولوژی برای تیم‌های چندرشته‌ای (cross-functional) که اعضا با تخصص‌های مختلف در یک تیم مشغول به کار هستند، به‌خصوص موثر است. اسکرام توانایی همکاری و ادغام تخصص‌ها را ترویج میکند.
5. مدیریت ریسک:
با تقسیم کار به دوره‌های زمانی کوتاه و جلسات بازخورد منظم، اسکرام به تیم این امکان را می‌دهد که به سرعت به تغییرات و ریسک‌های پروژه واکنش نشان دهند.
6. پروژه‌های پیچیده:
برای پروژه‌های پیچیده که به تعداد زیادی از فاکتورها و تغییرات ممکن می‌پردازند، اسکرام به دلیل ساختار واضح و فرآیند مدیریتی‌اش کمک کننده است.
اسکرام به عنوان یک چارچوب چابک برای تیم‌ها و پروژه‌هایی که نیازمندی‌ها و شرایط زیادی تغییر می‌کنند، مناسب است و به استراتژی توسعه محصول و مدیریت موثرتر واحدهای کاری کمک میکند.
مزایا و معایب متدولوژی اسکرام چیست؟
مزایا:
1. انعطاف‌پذیری:
اسکرام به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که به سرعت به تغییرات نیازمندی‌ها و شرایط پروژه واکنش نشان دهند.
2. تعامل مداوم با مشتری:
اسکرام با فراهم کردن جلسات منظم بازخورد و تعامل مداوم با صاحبان محصول، اطمینان می‌دهد که محصول به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود.
3. تسلط بر تغییرات:
این متدولوژی با قرار دادن بر تسلط بر تغییرات به‌جای دنبال کردن یک برنامه ریزی ثابت، به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که به بهترین شکل با تغییرات سر و کار داشته باشند.
4. تحویل مداوم ارزش:
اسکرام به توسعه مداوم و تحویل بخش‌های کاری قابل ارائه (Increment) تا پایان هر اسپرینت تشویق میکند.
5. افزایش مشارکت تیم:
با توزیع مسئولیت‌ها و اختیارات بیشتر به اعضای تیم، اسکرام افزایش مشارکت و احساس مسئولیت در تیم‌ها را ترویج میکند.
معایب:
1. تطابق نداشتن با همه پروژه‌ها:
اسکرام ممکن است برای تمامی پروژه‌ها یا تیم‌ها مناسب نباشد و برخی پروژه‌ها نیازمند متدولوژی‌های دیگر باشند.
2. احتمال اجتناب ناپذیر از مواجهه با تغییرات در نیازمندی‌ها:
در اسکرام، امکان مواجهه مداوم با تغییرات در نیازمندی‌ها وجود دارد که ممکن است برخی تیم‌ها این موضوع را به‌عنوان یک چالش مشاهده کنند.
3. نیاز به تسلط بر اصول اسکرام:
تیم‌ها برای استفاده موثر از اسکرام، نیاز به تسلط بر اصول و فرآیندهای آن دارند، که ممکن است برخی تیم‌ها به مدت زمانی نسبتاً طولانی نیاز داشته باشند تا با این اصول آشنا شوند.
4. تعداد زیادی جلسات:
استفاده از جلسات متعدد در اسکرام می‌تواند به نظر برخی افراز و نشیب داشته باشد و ممکن است زمان مدیران و اعضای تیم را به طور اضافی به خود اختصاص دهد.
5. تمرکز بر روی تعدادی اصول اصلی:
اسکرام بر روی تعداد محدودی از اصول اصلی تمرکز دارد و ممکن است برخی پروژه‌ها به اصول دیگری نیاز داشته باشند که در این متدولوژی مورد پوشش قرار نمی‌گیرند.
چه کسانی از متدولوژی اسکرام استفاده می‌کنند؟
همانطور که در پادکست تاک شد پلاس گفته شد، متدولوژی اسکرام به‌طور گسترده توسط توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، مدیران پروژه، صاحبان محصول، و تیم‌های چابک در صنایع مختلف به‌کار گرفته می‌شود. این چارچوب چابک به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که به سرعت و با انعطاف به تغییرات در نیازمندی‌ها و شرایط پروژه واکنش نشان دهند. توسعه‌دهندگان از قابلیت تحویل مداوم ارزش به مشتری و مدیران پروژه از تسهیل در مدیریت و کنترل پروژه بهره می‌برند. صاحبان محصول از تعامل مداوم با تیم و امکان به‌روزرسانی محصولات به موقع بهره‌مند می‌شوند. این متدولوژی، با اینکه برای پروژه‌های مختلف قابل استفاده است، امکانات و اصول خود را برای توسعه نرم‌افزارها و پروژه‌های چابک به‌ویژه به نمایش می‌گذارد و از مزایا و معایب خاص خود بهره‌مند است.
روش انجام متدولوژی اسکرام به چه صورت است؟
متدولوژی اسکرام (Scrum) به‌طور کلی به وسیله اجزاء و فرآیندهایی که در طول یک اسپرینت (Sprint) اجرا می‌شود، انجام می‌شود. در ادامه، مراحل اصلی انجام متدولوژی اسکرام را توضیح می‌دهم:
1. برنامه‌ریزی اسپرینت:
در این مرحله، تیم تصمیم می‌گیرد که در اسپرینت آتی چه کارهایی را انجام دهد. این شامل انتخاب وظایف از لیست پشتیبانی (Backlog) و تعیین زمان انجام هرکدام از آنها است.
2. نیازمندی‌ها و طراحی:
پس از برنامه‌ریزی، تیم شروع به اجرای نیازمندی‌ها و طراحی مورد نیاز برای انجام آنها میکند. این فعالیت‌ها بر اساس اولویت‌بندی و اهمیت تعیین شده توسط صاحب محصول انجام می‌شود.
3. توسعه:
اعضای تیم شروع به توسعه نرم‌افزار و اجرای وظایف مورد تعیین در اسپرینت می‌پردازند. توسعه در اسکرام معمولاً به صورت تیمی و هماهنگ انجام می‌شود.
4. جلسه روزانه:
در هر روز اسپرینت، تیم در جلسه روزانه به سرعت گزارش می‌دهد که چه کارهایی انجام داده‌اند، چه مشکلاتی داشته‌اند و چه کارهایی را باید در روز بعد انجام دهند. این جلسه معمولاً کوتاه و محدود به 15 دقیقه است.
5. رسیدگی به تغییرات:
در پایان هر اسپرینت، یک جلسه بازبینی (Review) برگزار می‌شود که در آن تیم نرم‌افزار اجرا شده را به مشتریان یا صاحب محصول ارائه می‌دهد. همچنین، جلسه تجزیه و تحلیل (Retrospective) برگزار می‌شود تا تیم بتواند مشکلات و بهبودهای ممکن را تشخیص دهد.
6. پایان اسپرینت:
این مرحله شامل ارزیابی اجرای اسپرینت، به‌روزرسانی لیست پشتیبانی و تعیین وضعیت موارد انجام‌شده و باقی‌مانده است. همچنین، تصمیم‌گیری برای ادامه یا تغییر مسیر پروژه در آینده صورت می‌گیرد.
پادکست محصول تاک شد چه کمکی به متدولوژی اسکرام میکند؟
در پادکست محصول محمد هاشمی ، با توجه به تجربیاتی که در سفرهای خود کسب کرده است به شما کمک میکند تا متدولوژی اسکرام را در کسب و کار خود به خوبی پیاده‌سازی کنید، همچنین در این پادکست به مطالبی مثل برنامه ریزی، تحقیقات بازار، توسعه محصول، مدیریت چرخه عمر محصول و بازاریابی پرداخته می‌شود.
سخن آخر:
متدولوژی اسکرام به عنوان یک چارچوب مدیریت پروژه چابک، با تأکید بر انعطاف‌پذیری و ارتباط مداوم با مشتریان، برای تیم‌های توسعه نرم‌افزار فرصتی برای توسعه موثر و بهینه فراهم میکند. از اولویت‌بندی نیازمندی‌ها تا اجرای دوره‌های کوتاه مدت و تطابق مستمر، اسکرام توانایی مدیریت بهبودهای مستمر را به تیم‌ها اعطا میکند. با جلسات روزانه جهت هماهنگی فعالیت‌ها، بازبینی‌های دوره‌ای برای ارائه محصول به مشتری، و تجزیه و تحلیل پس از اسپرینت برای بهبود فرآیندها، اسکرام به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که با چالش‌های پیش‌رویشان به بهترین شکل ممکن برخورد کنند. این متدولوژی با استفاده از اصول و فرآیندهای خود، یک چارچوب چابک ارائه می‌دهد که در مواجهه با پروژه‌های پویا و نیازمند به تغییر مداوم، به عنوان یک ابزار مؤثر در دسترس توسعه‌دهندگان و مدیران پروژه قرار می‌گیرد.
