ما در دنیایی زندگی میکنیم که پر از فناوری ها و تکنولوژی های متنوعی است که در تمام جنبه های مختلف زندگی ما نفوذ کرده است. البته این پیشرفت ها و نوآوری ها انجام بسیاری از امور روزانه ما را آسان تر کرده و زندگی حرفه ای و شخصی ما را راحت تر کرده است. ناگفته نماند که سرعت این تغییرات کاملا حس می شود، به طوری که گاهی افراد در همگام شدن و عادت کردن به فناوری های جدید و حتی کسب سواد تکنولوژیکی عقب می مانند.
طبق مطالعات انجام شده نرخ پیشرفت فناوری ما در قرن گذشته به طور تصاعدی در حال افزایش بوده است. مثل تحولات تلفن از دهه 1920 تا به امروز!
این نرخ رشد تصاعدی در فناوری به ما نشان می‌دهد که یادگیری سواد تکنولوژیکی یا همان سواد فناوری در زندگی روزمره ما ضروری است.
سواد فناوری چیست؟
سواد فناوری یا سواد تکنولوژی یا حتی سواد تکنولوژیکی ، توانایی استفاده، درک، مدیریت و تجزیه و تحلیل فناوری به طور ایمن، مؤثر و مسئولانه است. این سواد شامل استفاده از فناوری برای ارزیابی، ایجاد و ادغام اطلاعات میشود.
اما سواد فناوری فقط به رایانه و اینترنت محدود نمی شود و می توان آن را برای هر دستگاه تکنولوژیکی اعمال کرد.
سواد دیجیتالی فناوری چیست؟
سواد دیجیتال فناوری یا سواد دیجیتال تکنولوژی شامل مهارت در استفاده از دستگاه های دیجیتال (تلفن های هوشمند، لپ تاپ، تبلت) برای دسترسی به اینترنت، جهت کشف، ایجاد، بررسی، ارزیابی و استفاده از اطلاعات از طریق پلتفرم های دیجیتال مختلف است.
برای فهم بهتر موضوع بهتر است به مقایسه سواد رسانه و سواد تکنولوژی بپردازیم.
سواد رسانه ای در مقابل سواد فناوری
“سواد رسانه ای” به مردم کمک می کند تا اخبار را هضم کنند، اخبار قانونی را از اخبار جعلی تشخیص دهند و به اخبار ها و اصلاعات مرتبط دسترسی داشته باشند. که البته این سواد به اینترنت محدود نمی شود. سواد رسانه ای تلویزیون، روزنامه، رادیو، مجلات، کتاب را هم شامل می شود.
از سوی دیگر، “سواد فناوری” با بهره برداری حداکثری از تکنولوژی سروکار دارد.
اهمیت سواد فناوری
همانطور که قبلاً گفتیم، فناوری در همه جا وجود دارد و با گسترش مرزها در حال رشد است. در نتیجه، در هر گوشه ای از زندگی ما دیده می شود.
از آنجایی که فناوری نقش فزاینده ای در زندگی ما ایفا می کند؛ باید مطمئن شویم که فناوری را به گونه ای هدایت کنیم که به جای اینکه مانع ما شود، به ما کمک کند.
چالش های فناوری های پیشرفته
سواد فناورانه به ما یاد می دهد که چگونه از فناوری خود بیشترین بهره را ببریم و در عین حال به دام آن نیوفتیم.
یک اصطلاحی وجود دارد که می گوید هر چیزی که ویژگی های بیشتری داشته باشد، چالش های بیشتری نیز به همراه دارد؛ بنابراین ماشینی با 1000 قطعه متحرک، شانس بیشتری در خراب شدن دارد تا دستگاهی که فقط ده قطعه متحرک دارد!
در نتیجه فناوری های پیشرفته تر مشکلات و چالش های بزرگتری را به وجود آورده اند. که بحث سواد فناوری و دانستن ویژگی های سواد تکنولوژی برای حل و برطرف کردن این موضوع به کمک ما می آید:
-
اتکای بیش از حد به فناوری
ممکن است بیش از حد به جدیدترین ابزارها وابسته شوید. اما اگر سواد فناوری دارید، می‌دانید که چقدر فناوری می‌تواند شما را درگیر و وابسته خود کند و یا به بیان ساده تر شما متوجه این وابستگی می شوید و برای حفظ تعادل، در صدد رفع آن تلاش می کنید.
-
اطلاعات نادرست
رسانه‌های امروزی به اشکال مختلف در دسترس هستند و به راحتی در 24 ساعت شبانه روز قابل دسترسی هستند. متأسفانه، این انبوه رسانه ها به طور چشمگیری شانس برخورد با اطلاعات نادرست، اغراق آمیز، خارج از چارچوب و دروغ های آشکار را افزایش داده است.
در این میان یک فرد دارای سواد تکنولوژی ، کمتر در معرض فریب خوردن قرار میگیرد.
-
نگرانی‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی
به لطف نوآوری‌های اخیر فناوری، ما به فناوری های زیادی دسترسی داریم برای مثال: دوربین‌های ویدیویی، ردیاب‌های GPS در تلفن‌های هوشمند، فناوری پوشیدنی و … که سلامت ما را کنترل می‌کند و تلفن‌هایی که می‌توانند به سرعت و آسانی به وسعت اینترنت دسترسی پیدا کنند.
همه این ها نمونه هایی از پیشرفت های تکنولوژی در دهه های اخیر است.
این را هم در نظر بگیریم که افراد دارای سواد فناوری برای حفظ حریم خصوصی، گذرواژه های شخصی خود را ایمن تر و قوی تر می کنند.
مزایای سواد فناوری
-
بهبود مهارت
هرچه بیشتر در مورد فناوری اطلاعات داشته باشید، یادگیری مهارتهای جدید، که به عنوان «ارتقاء مهارت» نیز شناخته میشود، آسانتر است.
-
تطبیق پذیری فناوری
فناوری همه جا وجود دارد، بنابراین اگر سواد فنی بالایی دارید، در بسیاری از موقعیت ها استفاده از فناوری برای شما راحت تر می شود.
عناصر اساسی سواد فناوری
- عنصر فرهنگی : درک فرهنگ دیجیتال آنلاین، نحوه رفتار و حریم خصوصی
- عنصر شناختی : استفاده از دستگاه‌ها، نرم‌افزارها و رابط های مختلف
- عنصر سازنده : درک چگونگی ایجاد اجزا در جامعه اینترنتی
- عنصر ارتباطی : یادگیری نحوه برقراری ارتباط در محیط دیجیتال
- عنصر خلاقیت : هنر خلق چیزهایی که ارزش دیجیتالی دارند.
- عنصر انتقادی : استفاده از مهارت های استدلال برای ارزیابی، تشخیص، بررسی دقیق و زیر سوال بردن محتوای دیجیتال به طور موثر
- عنصر مدنی : درک چگونگی تبدیل شدن به یک شهروند دیجیتال خوب، از جمله درک حقوق و مسئولیت های دیجیتالی آن ها
نمونه هایی از سواد فناوری
- ایجاد و تولید محتوا : تولید و انتشار محتوا در شبکه های اجتماعی، ساختن ویدیوی یوتیوب و نوشتن یک پست وبلاگ همگی نمونه ای از سواد تکنولوژیکی است.
- ارتباط برقرار کردن : ارتباط ساده با دوستان، خانواده، همکاران و افرادی را که علایق مشترک شما را دارند و از طریق ایمیل و پیامک مهارت خود را نشان می دهند.
- تحقیق و جستجوی اطلاعات : دانستن اینکه چه سؤالاتی باید بپرسید و چگونه تحقیق کنید یک سواد فناوری محسوب می شود. وقتی چیزی را در گوگل جستجو می کنید در حقیقت در حال تحقیق هستید.
- واقعیت مجازی و افزوده : بیشتر در بازی ها رایج است و راهی برای غوطه‌ور شدن در فناوری جدید به شمار می رود.
سخن پایانی
افرادی که سواد تکنولوژیکی دارند می توانند اطلاعات لازم و مفید را از دیگر اطلاعات تفکیک کنند و طبق توانایی ها و مهارت هایی که کسب کرده اند، تصمیمات عاقلانه تر و صحیح تری بگیرند. این افراد فعالانه در مباحث مربوط به علم و تکنولوژی و نوآوری به دانش ورزی می پردازند و به صورت نقادانه برای پیشرفت و رشد جوامع تلاش می کنند. برای فهم بهتر سواد فناوری یا همان سواد تکنولوژی ، اپیزود یک تله پادکست تاک شد و بعد اپیزود دو آن را گوش دهید.
